ขั้นตอนการสอบสวนข้อเท็จจริง (โดยย่อ)
ตามกฎ ก.ตร.ว่าด้วยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ.๒๕๔๗
- ใช้สำหรับการสอบสวนพิจารณาข้าราชการตำรวจซึ่งถูกกล่าวหาว่ากระทำผิดวินัยอย่างร้ายแรงตาม ม.๘๖ วรรคหนึ่ง หรือมีกรณีถูกกล่าวหา หรือมีเหตุอันควรสงสัยว่าหย่อนความสามารถในอันที่จะปฏิบัติหน้าที่ราชการ ฯลฯ ตาม ม.๑๐๑ วรรคหนึ่ง แห่ง พ.ร.บ.ตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.๒๕๔๗ (ข้อ ๒)- ผู้สั่งแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนและคณะกรรมการสอบสวน ไม่มีคุณสมบัติต้องห้าม (ข้อ ๓)
- คณะกรรมการสอบสวน มีอย่างน้อย ๓ คน ต้องมีประธานกรรมการ และเลขานุการหนึ่งคน (ข้อ ๔)
- คำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวน ให้มีสาระสำคัญตาม แบบ สว.๑ (ข้อ ๕)
- ผู้สั่งแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวน ต้องแจ้งคำสั่งให้ผู้ถูกกล่าวหาทราบโดยเร็ว และส่งสำเนาคำสั่งให้คณะกรรมการสอบสวนทราบ (ข้อ ๖)
- ผู้สั่งแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวน สามารถเปลี่ยน เพิ่ม ลด กรรมการสอบสวนได้ (ข้อ ๗)
-------------------------หน้าที่คณะกรรมการสอบสวน--------------------------
- ต้องสอบสวนตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดไว้ (ข้อ ๘)
- ต้องรวบรวมประวัติและความประพฤติของผู้ถูกกล่าวหาที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่กล่าวหา (ข้อ ๙)
- จัดทำบันทึกการปฏิบัติไว้ทุกครั้ง (ข้อ ๑๐)
- ห้ามบุคคลอื่นเข้าร่วมทำการสอบสวน (ข้อ ๑๑)
- ประธานกรรมการ ต้องจัดประชุมคณะกรรมการฯเพื่อพิจารณาวางแนวทางการสอบสวน (ข้อ ๑๒)
- ต้องมีกรรมการฯ มาประชุมไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง เว้นแต่การประชุมตามข้อ ๑๘ , ๓๑ ต้องไม่น้อยกว่าสามคนและไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง การลงมติให้ถือเสียงข้างมาก ถ้าเท่ากันให้ประธานในที่ประชุมออกเสียงชี้ขาด (ข้อ ๑๓)
- กรรมการฯผู้ใดเห็นว่าตนมีเหตุอันอาจถูกคัดค้านตาม ข้อ ๓๗ วรรคหนึ่ง ให้รายงานต่อผู้สั่งแต่งตั้งฯ (ข้อ ๑๔)
------------------------------ระยะเวลาการสอบสวน----------------------------
- ให้ทำการประชุม(ครั้งแรก)หลังลงลายมือชื่อรับทราบคำสั่งฯ ภายใน ๑๕ วัน (ข้อ ๑๕ (๑))
- ให้เรียกผู้ถูกกล่าวหามาแจ้งและอธิบายข้อกล่าวหาให้ทราบ หลังคณะกรรมการฯรับทราบคำสั่งฯ ภายใน ๑๕ วัน (ข้อ ๑๕(๑), ๑๗)
- ให้รวบรวมพยานหลักฐานให้เสร็จสิ้นภายใน ๖๐ วัน นับแต่การประชุมครั้งแรกและแจ้งและอธิบายข้อกล่าวหาแล้วเสร็จ (ข้อ ๑๕(๒))
- ให้แจ้งข้อกล่าวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนข้อกล่าวหา ให้ผู้ถูกกล่าวหาทราบ ภายใน ๑๕ วัน นับแต่รวบรวมพยานหลักฐานแล้วเสร็จ (ข้อ ๑๕(๓))
- ให้รวบรวมพยานหลักฐานที่ผู้ถูกกล่าวหาอ้างให้เสร็จสิ้นภายใน ๖๐ วัน นับแต่แจ้งข้อกล่าวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนข้อกล่าวหาให้ผู้ถูกกล่าวหาทราบแล้วเสร็จ (ข้อ ๑๕(๔))
- กรณีไม่สามารถดำเนินการให้แล้วเสร็จภายในระยะเวลาที่กำหนด ให้คณะกรรมการฯรายงานเหตุให้ผู้สั่งแต่งตั้งฯ เพื่อขอขยายระยะเวลาการสอบสวน ผู้สั่งแต่งตั้งฯสั่งขยายระยะเวลาได้ตามความจำเป็นครั้งละไม่เกิน ๖๐ วัน
- หากดำเนินการไม่แล้วเสร็จภายใน ๒๗๐ วัน ให้ประธานกรรมการรายงานเหตุให้ผู้สั่งแต่งตั้งฯ ทราบ และให้ผู้สั่งแต่งตั้งฯ ติดตามเร่งรัดการสอบสวนต่อไป (ข้อ ๑๕ ว.ท้าย)
-------------------------------แนวทางการสอบสวน-----------------------------------
- การนำเอกสารหรือวัตถุมาเป็นพยานหลักฐานในสำนวนการสอบสวนให้บันทึกว่าได้มาอย่างไร จากผู้ใด เมื่อใด (ข้อ ๑๖)
- เมื่อวางแนวทางการสอบสวนแล้วให้เรียกผู้ถูกกล่าวหามาเพื่อแจ้งและอธิบายข้อกล่าวหาและแจ้งสิทธิให้ทราบตาม แบบ สว.๒ มอบให้ผู้ถูกกล่าวหา ๑ ฉบับ เก็บไว้ในสำนวน ๑ ฉบับ (ข้อ ๑๗)
- ให้ถามว่าได้กระทำตามที่ถูกกล่าวหาหรือไม่ อย่างไร
- กรณีรับสารภาพ ให้แจ้งให้ทราบว่า เป็นความผิดวินัยกรณีใดหรือหย่อนความสามารถอย่างไร และบันทึกถ้อยคำรับสารภาพรวมทั้งเหตุผล และสาเหตุแห่งการกระทำ เมื่อรวบรวมพยานหลักฐานเสร็จให้ประชุมพิจารณาลงมติ
- กรณีปฏิเสธหรือรับสารภาพบางส่วน ให้รวบรวมพยานหลักฐานแล้วประชุมเพื่อพิจารณาต่อไป
- กรณีไม่ยอมลงลายมือชื่อ หรือไม่มารับทราบข้อกล่าวหา ให้ทำ แบบ สว.๒ เป็นสามฉบับ โดยส่งให้ผู้ถูกกล่าวหาสองฉบับทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับ ๒ ฉบับ พร้อมหนังสือสอบถามคำให้การ หากไม่ได้รับ แบบ สว.๒ คืน ล่วงพ้น ๑๕ วัน ให้ถือว่าได้รับทราบข้อกล่าวหาแล้ว
------------------เมื่อรวบรวมพยานหลักฐานที่สนับสนุนข้อกล่าวหาเสร็จ---------------------
- ให้ดำเนินการประชุม(ครั้งที่ ๒)เพื่อพิจารณาว่ามีพยานหลักฐานใดสนับสนุนข้อกล่าวหาว่าผู้ถูกกล่าวหาได้กระทำการใด เมื่อใด อย่างไร (ข้อ ๑๘)
- ถ้าเห็นว่า ยังฟังไม่ได้ว่ากระทำการตามที่ถูกกล่าวหา ให้ประชุมพิจารณาลงมติมีความเห็นยุติเรื่อง
- ถ้าเห็นว่า เป็นความผิดวินัยฐานใด มาตราใด หรือหย่อนความสามารถอย่างไร ก็ให้เรียกผู้ถูกกล่าวหามาพบเพื่อแจ้งข้อกล่าวหาดังกล่าวและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนข้อกล่าวหาเท่าที่มีให้ทราบ โดยให้ทำบันทึกตาม แบบ สว.๓ ทำเป็นสองฉบับ ให้ผู้ถูกกล่าวหาลงลายมือชื่อ
- การแจ้งข้อกล่าวหาฯ ให้ระบุวันเวลาสถานที่ และการกระทำที่มีลักษณะเป็นการสนับสนุนข้อกล่าวหา สำหรับพยานบุคคลจะระบุ หรือไม่ระบุ ชื่อพยาน ก็ได้ โดยให้คำนึงถึงหลัการคุ้มครองพยาน เท่าที่มีตามที่ปรากฎในสำนวน
- ให้ถามผู้ถูกกล่าวหาว่าจะยื่นคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาเป็นหนังสือหรือไม่ ให้โอกาสยื่นอย่างช้าไม่เกิน ๑๕ วัน หากไม่ยื่น ก็ให้ผู้ถูกกล่าวหาให้ถ้อยคำและนำสืบแก้ข้อกล่าวหาโดยเร็ว เมื่อรวบรวมพยานหลักฐานเสร็จให้ประชุมพิจารณาลงมติ
- กรณีไม่ยอมลงลายมือชื่อ หรือไม่มารับทราบข้อกล่าวหา ให้ทำ แบบ สว.๓ เป็นสามฉบับ โดยส่งให้ผู้ถูกกล่าวหาสองฉบับทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับ ๒ ฉบับ พร้อมหนังสือขอให้ผู้ถูกกล่าวหาชี้แจงนัดมาให้ถ้อยคำและนำสืบแก้ข้อกล่าวหา หากไม่ได้รับ แบบ สว.๓ คืน ล่วงพ้น ๑๕ วัน ให้ถือว่าไม่ประสงค์ที่จะแก้ข้อกล่าวหา แต่ถ้ามีเหตุผลอันสมควรก็ให้โอกาสแก่ผู้ถูกกล่าวหาให้ถ้อยคำหรือยื่นคำชี้แจงได้
- เมื่อรวบรวมพยานหลักฐานเสร็จ ก่อนเสนอสำนวนต่อผู้สั่งแต่งตั้งฯ ถ้ามีเหตุจำเป็นต้องรวบรวมพยานหลักฐานเพิ่มเติมก็ให้ดำเนินการได้ ถ้าเป็นพยานหลักฐานสนับสนุนข้อกล่าวหา ก็ให้โอกาสผู้ถูกกล่าวหาที่จะให้ถ้อยคำหรือนำสืบแก้เฉพาะพยานหลักฐานเพิ่มเติมนั้น (ข้อ ๑๙)
-----------------------------วิธีการสอบปากคำ----------------------------------
- ในการสอบปากคำต้องมีกรรมการสอบสวนไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง (ข้อ ๒๐)
- ก่อนเริ่มสอบปากคำพยาน ต้องแจ้งให้ทราบว่ากรรมการสอบสวนมีฐานะเป็นเจ้าพนักงาน (ข้อ ๒๑)
- ห้ามมิให้ล่อลวง ขู่เข็ญ ให้สัญญา หรือกระทำการใดเพื่อจูงใจให้ให้ถ้อยคำ (ข้อ ๒๒)
- ให้เรียกผู้ถูกกล่าวหาและพยานเข้ามาในที่สอบสวนคราวละหนึ่งคน ห้ามมิให้บุคคลอื่นอยู่ในที่สอบสวน เว้นแต่ทนายความหรือที่ปรึกษาของผู้ถูกกล่าวหา และใช้บันทึกถ้อยคำตาม แบบ สว.๔ หรือ แบบ สว.๕ หากมีการขีดฆ่าตกเติมให้ผู้ให้ถ้อยคำร่วมลงลายมือชื่อกำกับด้วย (ข้อ ๒๓)
- พยานมาแต่ไม่ให้ถ้อยคำหรือไม่มา หรือการสอบสวนจะล่าช้าหรือมิใช่พยานหลักฐานในประเด็นสำคัญจะไม่สอบพยานนั้นก็ได้ แต่ต้องบันทึกเหตุนั้นไว้ในบันทึกการปฏิบัติงาน และรายงานการสอบสวน (ข้อ ๒๔, ๒๕)
- ส่งประเด็นไปให้หัวหน้าหน่วยงานต่างท้องที่นั้นสอบสวนแทนได้ โดยหัวหน้าหน่วยงานเลือกข้าราชการตำรวจอย่างน้อยอีกสองคนร่วมเป็นคณะทำการสอบสวน (ข้อ ๒๖)
- กรณีมีมูลว่าผู้ถูกกล่าวหากระทำผิดวินัยอย่างร้ายแรงในเรื่องอื่นนอกจากที่ระบุไว้ในคำสั่งแต่งตั้งฯ หรือมีข้าราชการตำรวจอื่นมีส่วนร่วมกระทำการในเรื่องที่สอบสวนนั้นด้วย ให้ประธานฯรายงานไปยังผู้สั่งฯโดยเร็ว เพื่อสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนคณะใหม่หรือคณะเดิมก็ได้ และแยกเป็นสำนวนการสอบสวนใหม่ก็ได้ (ข้อ ๒๗, ๒๘)
- ในกรณีที่มีคำพิพากษาถึงที่สุด และข้อเท็จจริงที่ปรากฎได้ความประจักษ์ชัด ให้ถือเอาคำพิพากษาเป็นพยานหลักฐานที่สนับสนุนข้อกล่าวหาโดยไม่ต้องสอบพยานหลักฐานอื่นที่เกี่ยวข้องกับข้อกล่าวหา แล้วแจ้งให้ผู้ถูกกล่าวหาทราบ (ข้อ ๒๙)
- ถ้าผู้ถูกกล่าวหาไปอยู่นอกบังคับบัญชาของผู้สั่งฯ ให้สอบสวนต่อไปจนเสร็จ แล้วเสนอผู้สั่งฯ เพื่อส่งเรื่องให้ผู้บังคับบัญชาคนใหม่หรือมีอำนาจพิจารณาสั่งการสำหรับผู้ถูกกล่าวหาทุกคน ตรวจสอบความถูกต้องของสำนวนการสอบสวน (ข้อ ๓๐)
บทความที่เกี่ยวข้อง
- การพิจารณาสำนวนการสอบสวนทางวินัย
